Gemengde btw plichtigen en wijzigingen sinds 2023

06 juni 2024

Gemengde btw-plicht, voor jou van toepassing?

Er is sprake van een gemengde btw-plicht als je enerzijds activiteiten uitoefent die onderworpen zijn aan btw en anderzijds ook activiteiten uitoefent die vrijgesteld zijn van btw.  De meest voorkomende vrijgestelde activiteiten zijn de verhuur van onroerend goederen, prestaties van medische en paramedische aard, prestaties van verzekeringskantoren en handelingen van maatschappelijk, sociaal of culturele aard.

Wanneer je deze vrijgestelde activiteiten combineert met een activiteit die onderworpen is aan btw ben je automatisch een gemengde btw-belastingplichtige. Hierdoor heb je gedeeltelijk recht op aftrek van de btw. Er zijn namelijk kosten die betrekking hebben op jouw btw-plichtige activiteit en waarop je de btw volledig kan aftrekken, er zijn kosten die betrekking hebben op de activiteit die vrijgesteld is van btw en waarop je de btw niet in aftrek kan nemen en tot slot zal je ook kosten maken die niet specifiek kunnen toegewezen worden aan één van de twee activiteiten en waarbij je slechts de btw voor een deel in aftrek zal kunnen nemen.

1. Werkelijk gebruik

Bij het werkelijk gebruik dien je te kijken naar de aard van de kost. Is de kost rechtstreeks te linken aan de activiteit die onderworpen is aan btw, dan is er 100% recht op aftrek van de btw op die specifieke kost. Is de kost rechtstreeks te linken aan de activiteit die vrijgesteld is van btw dan is er geen recht op aftrek van de btw op deze kost. In dit laatste geval mag je geen btw in aftrek nemen.

Voor de kosten die niet rechtstreeks toe te wijzen zijn moet er een bijzonder verhoudingsgetal berekend worden om zo het recht op aftrek van de btw te kunnen bepalen. Denk bijvoorbeeld aan telefoonkosten, algemene kantoorbenodigdheden, ereloon accountant, autokosten, …

Hoe dat bijzonder verhoudingsgetal berekend wordt, kan ‘vrij’ worden bepaald. Weliswaar moet de berekeningsmethode overeenstemmen met de werkelijkheid en ook objectief te bepalen zijn. De gekozen methode moet dan ook elk jaar op dezelfde manier toegepast worden. Eén van de meest gebruikte methoden is het bepalen van het bijzonder verhoudingsgetal aan de hand van de gerealiseerde omzet.  Maar deze kan evengoed bepaald worden door oppervlaktes in het bedrijfsgebouw die nodig is voor het uitoefenen van de activiteiten, het aantal personeelsleden per activiteit, etc. Een combinatie van verschillende bijzondere verhoudingsgetallen is ook mogelijk. Dit zal dus voor iedere gemengde btw-plichtige anders zijn.

De methode van het werkelijk gebruik geniet de voorkeur, maar dit moet voorafgaand aan de btw-administratie meegedeeld worden via het formulier 604A of 604B. Daarnaast moet er jaarlijks bij het indienen van de btw-aangifte met betrekking tot het eerste kwartaal of één van de eerste drie maanden van het lopende kalenderjaar enkele gegevens in verband met het afgelopen kalenderjaar meegedeeld worden. Zo dient het aandeel (uitgedrukt in procenten) meegedeeld te worden van de aftrekbare btw op de handelingen die:

a)      Uitsluitend worden gebruikt voor de activiteit onderworpen aan btw waarvan er volledig recht op aftrek is,

b)      Uitsluitend worden gebruikt voor de activiteit vrijgesteld van btw waarvan er geen recht op aftrek is,

c)      Tegelijkertijd worden gebruikt voor zowel de vrijgestelde activiteit als de activiteit die onderworpen is aan btw en waarvoor één of meerdere bijzondere verhoudingsgetallen bepaald zijn.

Specifiek zal er dus in de btw-aangifte van het eerste kwartaal van elk kalenderjaar of in de btw-aangifte van de maand januari, februari of uiterlijk de maand maart van elk kalenderjaar de gegevens van het voorgaande kalenderjaar meegedeeld moeten worden.

2. Algemeen verhoudingsgetal

Wanneer er geen duidelijk onderscheid te maken valt tussen de kosten en er bijgevolg geen methode van werkelijk gebruik toegepast kan worden, kan men terugvallen op het systeem van het algemeen verhoudingsgetal.

Het algemeen verhoudingsgetal wordt bepaald door een breuk met in de teller de omzet onderworpen aan btw en in de noemer de totale omzet (vrijgestelde omzet + aan btw onderworpen omzet). Het bekomen percentage is het algemeen verhoudingsgetal en zal het recht op aftrek van btw bepalen.

Ook het algemeen verhoudingsgetal van het vorige kalenderjaar dient jaarlijks bij het indienen van de btw-aangifte van het eerste kwartaal of één van de eerste drie maanden van het kalenderjaar meegedeeld worden. Daarnaast moet er gekeken worden als er in het vorige kalenderjaar te veel of te weinig btw afgetrokken geweest is en dien je het verschil aan btw recht te zetten aan de hand van een herziening.

Wat als de kennisgeving en/of bijkomende informatie niet tijdig aangeleverd wordt?

Ingeval de kennisgeving van het werkelijk gebruik niet of te laat gebeurt, kan het recht op aftrek niet toegepast worden volgens het werkelijk gebruik tot er toch een kennisgave gebeurt. Na de kennisgeving dient de btw-belastingplichtige nog te wachten tot 1 januari van het daaropvolgende kalenderjaar vooraleer het recht op aftrek via het werkelijk gebruik toegepast kan worden. Daarnaast kan er ook een administratieve boete opgelegd worden tot €500,- euro.

Ook voor wie de methode van het algemeen verhoudingsgetal gebruikt, moet hiervan de btw-administratie op de hoogte brengen.

Uitstel

Aangezien het melden van de nodige verhoudingsgetallen en percentages in de btw-aangifte pas ingevoerd werd in 2023 en de verplichting voor het eerst in 2024 werd ingevoerd, maar de communicatie vanuit de FOD Financiën onduidelijk en onvolledig was, werd er voor de formaliteiten die in 2024 moeten worden doorgegeven eenmalig uitstel verleend.